Myanmar iç savaşı, yaklaşık 70 yıldır devam eden bir çatışmadır. Ülkenin etnik çeşitliliği ve siyasi istikrarsızlığı nedeniyle çeşitli etnik gruplar devlet güçleriyle çatışmalar yaşamaktadır. 1948’deki bağımsızlıktan bu yana, Myanmar hükümeti ile etnik gruplar arasında barışı sağlama çabaları olmasına rağmen, çatışmalar devam etmektedir. Myanmar ordusu, Rohingya krizi ve diğer etnik çatışmalarda yer almıştır. Aynı zamanda, Arakan Kurtuluş Ordusu gibi bazı etnik gruplar Myanmar hükümetiyle çatışmaktadır. İç savaş ülkenin yakınındaki ülkeleri de etkilemektedir ve uluslararası toplumun dikkatini çekmektedir.
Savaşın Nedenleri
Myanmar’da yıllardır devam eden iç savaşın nedenleri ve kökenleri oldukça karmaşıktır. Bunun en önemli nedenlerinden biri, ülkede yaşayan etnik azınlık gruplarının Myanmar hükümeti tarafından ayrımcılığa uğramasıdır. Bu ayrımcılık, azınlık gruplarının özgürlük ve haklarından mahrum kalmasına neden olmuştur. Ayrıca Myanmar Ordusu’nun yönetimdeki askeri rejim tarafından ülkenin en önemli güç kaynağı olarak görülmesi de iç savaşın en önemli nedenleri arasında yer almaktadır. Ayrıca, ülkenin çeşitli bölgelerindeki doğal kaynakların kontrolü de savaşın nedenlerinden biridir.
Myanmar iç savaşını tetikleyen olayların başında 1948 yılında Bağımsız Myanmar’ın kurulması gelmektedir. Bu süreçte, tüm azınlık gruplarına eşit haklar tanımayan yeni bir anayasal düzen oluşturulmuştur. Böylece, Müslüman Rohingya azınlığı ve etnik Karen, Kachin, Shan grupları gibi diğer azınlıklar arasında siyasi ve etnik gerilimler başlamıştır. Bunların yanı sıra, ülkedeki doğal kaynakların devlet tarafından tekelleştirilmesi, Kore Savaşı sırasında ABD desteğinde gerçekleştirilen çeşitli darbeler ve askeri rejimler de iç savaşın nedenleri arasındadır.
Taraflar
Myanmar iç savaşı, birden fazla taraftan oluşur. En belirgin tarafları arasında Myanmar Ordusu ve azınlık grupları yer alır. Myanmar Ordusu, ülkenin resmi ordusudur ve hükümetin yanında yer almaktadır. Müslüman azınlıklar arasında Rohingya’lar, Arakan Kurtuluş Ordusu’nu oluşturmaktadır. Rohingya azınlığı, Myanmar ordusuyla çatışmalar yaşamaktadır ve çoğunluğu Bangladeş’e kaçmıştır. Arakan Kurtuluş Ordusu ise Myanmar hükümeti ile çatışmalarda bulunarak Arakan bölgesinde bağımsızlığını kazanmayı hedeflemektedir. Etnik azınlıklar arasında Chin, Kachin, Karen, Kayah, Mon, Rakhine, Shan vb. gruplar yer almaktadır. Bu gruplar Myanmar hükümetine karşı mücadele etmektedirler ve kendi bölgelerinde özerklik talep etmektedirler.
Myanmar Ordusu
Myanmar ordusu, ülkedeki iç savaşta merkezi bir rol oynamaktadır. Ordunun ana amacı, ülkenin güvenliğini sağlamak ve iç savaşın sonlandırılmasıdır. Ancak, bazı çatışmalarda ordunun insan hakları ihlalleri yaptığı iddiaları bulunmaktadır. Ordunun, özellikle Rohingya krizi sırasında, sivillere karşı şiddet kullanması uluslararası toplumun tepkisini çekmiştir.
Ordunun iç savaştaki diğer bir rolü, müslüman ve etnik azınlıklara karşı yapılan operasyonlara katılmaktır. Myanmar ordusu, müslüman azınlıkların yerleşim bölgelerine baskınlar düzenlemiş, sivillere karşı şiddet kullanmış ve zorunlu göç uygulamıştır. Etnik azınlıklara karşı da operasyonlar yürütmüş, köyleri yakmış ve sivilleri öldürmüştür.
Mühimmat, silah ve teçhizat açısından iyi donanımlı olan Myanmar ordusu, küçük silahlı gruplarla savaşarak kontrol sağlamaya çalışmaktadır. Ancak, ordunun etnik ve dini azınlıkların isteklerine cevap vermekte yetersiz kalması, çatışmaların tekrarlamasına neden olmaktadır.
- Myanmar ordusu, ülkenin güvenliğini sağlamak ve iç savaşı sonlandırmak hedefiyle hareket etmektedir.
- Ordunun insan hakları ihlalleri yaptığı iddiaları bulunmaktadır, özellikle Rohingya krizi sırasında sivillere karşı şiddet kullanması uluslararası toplumun tepkisini çekmiştir.
- Myanmar ordusu, müslüman ve etnik azınlıklara karşı operasyonlar düzenlemiştir.
- Donanım açısından iyi donatımlı olan ordunun küçük silahlı gruplarla savaşarak kontrol sağlamaya çalışması, çatışmaların tekrarlamasına neden olmaktadır.
Müslüman Azınlıklar
Myanmar iç savaşına dahil olan Müslüman azınlıklar, yıllardır devam eden çatışmaların en önemli taraflarından biridir. Arakan Eyaleti’nde yaşayan Rohingya Müslümanları, yıllardır Myanmar hükümeti tarafından hor görülüp baskı altında tutulduklarını iddia etmektedir. Myanmar hükümeti, Rohingya Müslümanlarını yasadışı göçmen olarak görüyor ve vatandaşlık haklarını tanımıyor.
Rohingya krizi, Myanmar ordusuyla çatışmaların artması sonucu başlayan şiddetli bir çatışma dönemiydi. Bu çatışmalar sonucu yaklaşık 700 bin kadar Rohingya Müslümanı Bangladeş’e kaçarak, dünyanın en büyük mülteci krizlerinden birini yaşattı.
Müslüman azınlıklar dışında, Myanmar’da yaşayan diğer Müslüman gruplar da iç savaşta zor durumda kaldı. Özellikle Myanmar hükümetinin 2015 seçimleri öncesi hazırladığı yasayla, Müslümanlara oy hakkını kısıtlayarak ayrımcılık yaptığı iddiaları gündeme geldi.
Müslüman azınlıklar, bu ayrımcılığa karşı eşit haklar ve vatandaşlık taleplerinde bulunarak, Myanmar hükümetine karşı mücadele veriyorlar. Ancak, hükümetin bu taleplere olumlu yanıt vermediği ve azınlıkların haklarını gasp etmeye devam ettiği belirtiliyor. Bu nedenle, Müslüman azınlıkların Myanmar’da barışın sağlanması ve haklarının korunması için mücadele etmeye devam etmeleri bekleniyor.
Rohingya Krizi
Myanmar’da yaşayan Rohingya Müslümanları, Myanmar hükümeti tarafından yıllardır baskı ve zulüme maruz kalmaktadır. 2017 yılında Myanmar ordusu, Rohingya Müslümanlarına karşı uyguladığı şiddeti artırarak, yüz binlercesinin ülkeyi terk etmesine sebep oldu. Bu olay, uluslararası toplumda büyük tepki çekti.
Myanmar hükümeti, Rohingya azınlığına “yabancı” olarak bakmaktadır ve vatandaşlık haklarından mahrum bırakmaktadır. Myanmar ordusu, Rohingya Müslümanlarına karşı uyguladığı şiddeti, “terörle mücadele” kapsamında gerçekleştirdiğini iddia etmektedir.
Yaşanan çatışmalar, yüz binlerce Rohingya Müslümanının Bangladeş’e sığınmasına neden oldu. Olayların uluslararası boyutta büyük yankı uyandırması sonucu, Birleşmiş Milletler, Myanmar ordusu hakkında insan hakları ihlalleri ve soykırım suçlamalarıyla soruşturma açtı.
- Myanmar hükümeti, Rohingya azınlığına yönelik baskıları sonlandırmalı ve vatandaşlık haklarını tanımalıdır.
- Birleşmiş Milletler ve uluslararası toplum, Myanmar hükümeti üzerindeki baskısını artırmalıdır.
Arakan Kurtuluş Ordusu
Arakan Kurtuluş Ordusu (AKO), Myanmar hükümetine karşı mücadele veren bir örgüttür. Myanmar hükümetinin Arakan bölgesindeki baskıcı ve ayrımcı politikalarına karşı harekete geçmiştir. AKO’nun ana amacı, Arakan bölgesinin bağımsızlığını sağlamaktır. Ancak, Myanmar hükümeti AKO’yu terörist örgüt olarak ilan etmiştir ve çatışmalar sürmektedir. AKO, sivillerin haklarını koruma ve Myanmar hükümetinin baskıcı politikalarına karşı mücadele etme konusunda kararlıdır. Uzun yıllardır süren iç savaşta, AKO’nun rolü oldukça önemlidir ve Arakan bölgesindeki Müslüman azınlığın hakları konusunda mücadele vermektedir.
Etnik Azınlıklar
Etnik azınlıkların Myanmar hükümetine karşı ayaklanmaları iç savaşın en önemli nedenleri arasında yer alıyor. Myanmar’da yaklaşık 135 etnik grup bulunuyor ve bu grupların birçoğu devlet politikalarından ve uygulamalarından memnuniyetsizliklerini dile getiriyorlar. Etnik azınlıkların başlıca talepleri arasında özerklik, toprak talepleri ve siyasi temsil etme hakları yer alıyor. İç savaşın başladığı 1948’den beri Myanmar hükümeti etnik azınlıkların taleplerini yerine getirmekte başarısız oldu. Kachin, Karen, Shan ve Karenni gibi birçok etnik grubun ayrılıkçı grupları oluştu ve bu gruplar silahlı mücadeleye başladı.
Güncel Durum
Myanmar iç savaşı, son yıllarda büyük bir insan hakları ihlalleri dalgasına neden oldu. Tüm dünya ülkeleri, bu duruma karşı çıkıp, Myanmar hükümetini de kınadı. BM, Myanmar hükümetini, Hindu azınlıkların katledilmesi dahil, çeşitli insan hakları ihlallerinden dolayı suçladı. Son gelişmelerde, BM insani yardım ekiplerinin dokuz aydır Arakan eyaletine girişine izin verilmediği ortaya çıktı. Bu uluslararası toplumda büyük bir tepki yarattı.
Myanmar ordusu, Arakan eyaletinde hala operasyonlarını sürdürüyor. Rohingya Müslümanları, sürgün yasaları nedeniyle ülkelerinde kalıcı bir duruma sahip olmayacaklar. Arakan Kurtuluş Ordusu, Myanmar hükümetine karşı ayaklanmalarını daha da artırdı ve bu durum ülkede istikrarsızlığı daha da artırdı. Çeşitli etnik ve Müslüman gruplar, hükümetle çatışmalara devam ediyor ve ülkede barış için henüz somut bir adım atılmadı.
Uluslararası toplum, Myanmar hükümetinin sahip olduğu otoriter tutum ve insan hakları ihlallerinin devam etmesi nedeniyle tepkili. Ekonomik yaptırımlar gibi çözümler tartışılmakta ve çeşitli ülkeler, ülkelerindeki Rohingya Müslümanlarına sığınma hakkı tanıyor. Myanmar hükümetinden, ülkedeki insan hakları ihlallerine son vermesi ve barışçıl çözümler bulması konusunda baskı uygulanmaya devam ediyor.
COVID-19 Pandemisi ve İç Savaş
Myanmar’da uzun süredir yaşanan iç savaş, COVID-19 pandemisiyle birlikte daha da kötüleşti. Savaş nedeniyle zaten sağlık hizmetlerinin yetersiz olduğu ülkede, pandeminin yayılması her taraftaki mücadeleyi güçleştirdi. Etnik azınlıkların yaşadığı kısıtlı bölgelerde sağlık hizmetleri zaten çok sınırlıydı ve salgın nedeniyle durum daha da kötüleşti. Buna ek olarak, savaşın neden olduğu ayrılıkla birlikte, tehlikenin yayılması daha da zorlaşıyor ve insani yardım hizmetlerindeki kesintiler devam ediyor.
Ayrıca, pandemi özellikle Rohingya mültecileri üzerinde de derin bir etki yarattı. Çünkü onlar, zaten savaş ve ayrımcılık gibi zor koşullarda kamp yaşamlarını sürdürüyordu. Salgın nedeniyle, kamp koşullarının daha da kötüleşmesi, insani yardıma erişimin kısıtlanması ve ve artan sağlık riskleriyle karşı karşıya kalınması nedeniyle acil insani yardıma ihtiyaçları oldu.
Yani COVID-19 pandemisi, Myanmar’daki iç savaşı daha da kötüleştirerek, zaten zor koşullarda olan halkın yaşam koşullarını daha da kötüleştirdi.
Geleceğe Dair Beklentiler
Geleceğe dair beklenilenler arasında, Myanmar iç savaşının bir an önce sona ermesi ve barışın restore edilmesi yer alıyor. Bununla birlikte, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların aşılması ve barışçıl bir diyalog yoluyla çözüme kavuşturulması gerekiyor. Bu süreçte Myanmar hükümeti ve uluslararası toplumun çabaları büyük önem taşıyor. Etnik ve Müslüman azınlıkların taleplerine saygı duyulması, haklarının korunması ve siyasi temsil oranlarının arttırılması da çözüm önerileri arasında yer alıyor. Öte yandan, iç savaşın devam etmesi durumunda insancıl krizlerin artarak büyümesi bekleniyor. Bu nedenle, Myanmar’da barış ve istikrarın sağlanması için uluslararası toplumun aktif bir rol alması önem arz ediyor.
